Samen het grondwatersysteem ontrafelen

Gepubliceerd 27 februari 2024

Voldoende en schoon water en een gezonde bodem zijn van groot belang voor iedereen in ons land. Daarvoor moeten we het grondwatersysteem ontrafelen. Daarbij zijn actuele en hoogwaardige grondwatergegevens onmisbaar. Grondwaterexpert Erik Simmelink vertelt hoe de Basisregistratie Ondergrond hierbij een cruciale rol speelt.

Er wordt niet voor niets aan alle kanten gewerkt om het waterbewustzijn in de samenleving te vergroten. We moeten echt actie ondernemen om het hoofd te bieden aan te veel en te weinig water. Veel waterschappen staan bijvoorbeeld voor de uitdaging om in droge periodes zoveel mogelijk water vast te houden en in hetzelfde gebied in natte periodes het overtollige water snel af te voeren. Bij de huidige ruimtelijke opgaven in Nederland wil het kabinet dan ook dat ‘water en bodem sturend’ zijn. Om vanuit dat perspectief te kunnen werken is een nog beter inzicht in het grondwatersysteem nodig. Dat begint bij de beschikbaarheid van betrouwbare gegevens over grondwater. Grondwaterexpert Erik Simmelink van de Geologische Dienst Nederland (TNO) legt uit hoe dat zit.

Waterbalans

Erik Simmelink: “Het is bij verantwoord gebruik van grondwater belangrijk om de waterbalans in het (grond)watersysteem en de kwaliteit van het grondwater op orde te houden dan wel te herstellen. Om dat te kunnen, moeten we het grondwatersysteem goed snappen: hoe is de ondergrond opgebouwd, hoe snel en waarheen beweegt het grondwater door die ondergrond, welke gevolgen hebben de huidige periodes met veel neerslag of periodes met langdurige droogte op die grondwaterdynamiek, welke effecten hebben grote en kleine onttrekkingen daarnaast op die grondwaterdynamiek en wat zijn de gevolgen van diverse ingrepen op de kwaliteit.”

grondwater-model (1)
Model Grondwater

De grondslag van kennis: de BRO

De letterlijke grondslag van de kennis over dat best complexe grondwatersysteem wordt gevormd door de gegevens in de Basisregistratie Ondergrond. De basis zit al of komt binnenkort in BRO, we beginnen niet bij nul. Dankzij de Wet Bro zal het volume aan grondwater- boor- en sondeergegevens aanzienlijk toenemen. Met die informatie kunnen we het grondwatersysteem verder ontrafelen: vaststellen van karakteristieke kenmerken van de beweging van het grondwater, ruimtelijke patronen herkennen en trendmatige veranderingen analyseren. “De BRO speelt een essentiële rol in deze informatievoorziening en het datagedreven samenwerken van gemeenten, waterschappen, provincies en andere overheid op het gebied van waterbeheer”, benadrukt Erik.

Accurate voorspellingen op basis van wat we weten

De BRO zorgt ook voor een flinke kwaliteitsimpuls van de geregistreerde gegevens en zal - niet onbelangrijk - de actualiteit van de grondwatergegevens verbeteren. Dit geldt zowel voor grondwatermonitoring- als voor onttrekkingsgegevens. Het inzicht in de ondergrond en in het grondwatersysteem wordt daarmee steeds groter. Dit stelt de experts bijvoorbeeld in staat om steeds betere voorspellingen te doen over de grondwaterstandseffecten als gevolg van klimaatveranderingen of als gevolg van menselijke ingrepen.

grafiek grondwaterstand tijdreeks
Grafiek grondwaterstand (tijdreeks)

Meer op de Waterinfodag

Tijdens de Waterinfodag op 28 maart 2024 zijn we met het Programma BRO en de Geologische Dienst Nederland (TNO), aanwezig en laten we zien dat hoogwaardige gegevens in de BRO onmisbaar zijn in het waterbeheer. We vertellen er graag meer over. Erik Simmelink is dan ook aanwezig. Zien we je daar?