Nieuwe gemeente Hoeksche Waard maakt vliegende start met BRO

De gemeente Hoeksche Waard bestaat sinds 1 januari 2019. Het is 1 van de 12 fusiegemeenten die dit jaar zijn geformeerd, en is met bijna 86.000 inwoners bepaald geen kleintje. De gemeente heeft een groot areaal aan landelijk gebied. In de ondergrond: veel klei, maar ook veel veen.

“In onze gemeente spelen onderwerpen als duurzaamheid, aanleg van wegen en de bouw van een uitbreidingswijk. Je moet dan heel goed weten hoe het er onder de grond uitziet, anders kan het flink misgaan. Met voldoende en betrouwbare ondergrondgegevens heb je een goede basis voor bestuurlijke besluiten voor dit soort plannen. Ik ben dan ook blij dat er nationale afspraken gemaakt zijn over registratie en standaardisering van gegevens”, zegt Harry van Waveren. Hij is wethouder van onder meer openbare buitenruimte en ICT van de nieuwe fusiegemeente Hoeksche Waard. De gemeente is een van de eerste nieuwe gemeenten die is aangesloten op de BRO.

^{Wethouder Van Waveren (rechts) ontvangt de BRO-oorkonde van Tjalf Brasser (BRO-Implementatieteam)}

Samenwerking

Jörgo Moritz is functioneel beheerder geo-informatie bij de gemeente: “Het is lastig om de informatievoorziening met 5 gemeenten op een rij te krijgen. We hadden daarvoor de gemeenschappelijke regeling ICT-samenwerking Hoeksche Waard (ISHW). Daarin is goed samengewerkt en we hebben al veel op orde gekregen. Er was onder andere een inrichtingsplan Registraties Hoeksche Waard. Daarin spraken we een visie uit op kwaliteit en inrichten van processen. ”

Van Waveren: “ICT is het zenuwstelsel van het apparaat. Als je de mogelijkheden wil benutten, dan moet je erin investeren. We zijn met de ISHW al begonnen om dat op een hoger niveau te krijgen. Bijvoorbeeld qua hardware, maar ook door harmoniseren en standaardiseren van toepassingen. Er waren veel te veel programma’s en applicaties die achterliepen. We wilden hoger insteken dan hetgeen we hadden. Het helpt dan natuurlijk dat je als nieuwe gemeente zogenaamd frictiebudget krijgt van het Rijk dat we hiervoor konden inzetten.”

Ruimte, kennis en steun

Moritz is met zijn teamgenoten hard aan de slag om ook de BRO op orde te krijgen. “In de nieuwe organisatie is nog niet uitgekristalliseerd wat ieders takenpakket is. Tjalf Brasser van het BRO Implementatieteam heeft daardoor lang gezocht voor hij bij mij uitkwam. Ik heb de BRO toen opgepakt. Ik heb veel uitgezocht en ben ook met andere gemeenten in gesprek over ondergrondgegevens. Ik voel de vrijheid om dit te doen – je krijgt veel de ruimte hier, als je je targets maar haalt. Ik voel ook steun vanuit het management én ons bestuur: het onderwerp wordt besproken en belangrijk gevonden.”

“Basisregistraties als de BRO zíjn ook belangrijk”, vindt Van Waveren. Met zijn stedenbouwkundige achtergrond en jaren bestuurlijke ervaring, weet hij feilloos waar het belang zit: “Voor overheden, burgers en bedrijven is informatie eenvoudiger op te zoeken en als je het gevonden hebt, kun je het makkelijk begrijpen. We hebben die gegevens ook gewoon nodig bij het realiseren van onze ambities. Voor onze duurzaamheidsopgave willen we bijvoorbeeld kijken naar de mogelijkheden van warmte-installaties. Dan moet je iets weten over je grondwater: wat de temperatuur ervan is, waar bronnen liggen, hoe de grondwaterstromen gaan. En als we wegen gaan aanleggen, zijn sonderingen de manier om in de ondergrond te kijken. Je moet natuurlijk weten of je op klei of op veen zit. Als de weg dan beter een paar meter naar links of naar rechts kan, dan moet je dat natuurlijk doen.”

Ambities

“De basis is nu op orde”, zegt Moritz. We zorgen voor advies, samenhang en kwaliteit. Maar de BRO en trouwens alle basisregistraties hebben meer nodig om goed ingebed te raken. Bijvoorbeeld bewustzijn bij collega’s dat ze onderdeel zijn van een keten, een proces. Dat het niet voldoende is om alleen goed bezig te zijn met je vak. Daarom is het fijn dat de functie van BRO-coördinator binnenkort belegd is. Die moet ook de verbinder gaan zijn in de organisatie. Dan komt de BRO tot zijn recht en kunnen we de gegevens goed op orde brengen en houden. En gebruiken.”

“Daar heb je als wethouder ook een taak in, vind ik”, zegt Van Waveren. “Ik merk dat het een positief effect heeft op de organisatie als ik als bestuurder ergens enthousiast over bent. Ook als je niet veel verbinding hebt met een onderwerp, moet je je best daarvoor doen. Dat hoort bij je professionaliteit en je verantwoordelijkheid. Het is belangrijk voor de organisatie. Ik vind het belangrijk dat mensen gesteund worden als ze lef hebben iets te doen op hun terrein. Zoals in de ICT. We hoeven hier niet helemaal in voorop te lopen als gemeente, maar ik wil wel op tijd aanhaken bij kansrijke ontwikkelingen. Dat geeft enthousiasme en durf. We zullen echt wel een keer onze neus stoten, maar meestal gaat het goed.”

Zo komt het gesprek op de recent aangeschafte drone. “Dat is nou zo’n aanschaf waarvan je kunt denken: veel te duur, is dat wel nodig?”, zegt Van Waveren. “Maar je kunt er feilloos mee zien hoe alles erbij staat. Vanuit de lucht zie je dingen veel eerder en beter dan met je eigen ogen. Zelfs bodeminformatie: als het droger wordt zie je waar oude gebouwen hebben gestaan, wat belangrijk is voor bijvoorbeeld je archeologie. En je kunt zien hoe het staat met je waterhuishouding ten tijde van droogte.” Moritz: “Zoals ondergrondgegevens uit putten en sonderingen je ogen onder de grond zijn, zijn drone-gegevens je ogen vanuit vogelvlucht. Het helpt bij goed uitvoeren van je werk.”

Tips

Wat zijn de tips voor (fusie)gemeenten die aan de slag gaan met de BRO?

• Vier je successen!
• Betrek je portefeuillehouder/laat als portefeuillehouder je betrokkenheid zien.
• Zorg dat je bij bent en kijk verder dan 4 jaar vooruit. Investeer in een goede ICT-infrastructuur. Dat is het zenuwstelsel van je organisatie.
• Laat collega’s (ambtelijk en bestuurlijk) zien wat het belang van de BRO is met voorbeelden uit hun eigen praktijk.
• Wees nieuwsgierig en werk samen. Ga op bezoek bij collega’s van provincie, waterschap, omgevingsdienst. Wat kun je van elkaar leren? Deel ook als bestuurders kennis en inzichten.
• Praktisch, voor fusiegemeenten: dring erop aan bij je leidinggevenden dat specifieke functies als geodataspecialist beschreven moeten worden. De profielen die nu gebruikt worden beschrijven de functies vaak alleen algemeen. Soms raken onderwerpen daarmee uit zicht.
• De data-component van ambities als blockchain, big data en datagestuurd werken wordt vaak vergeten: stel een advies hierover op en laat zien wat de risico’s zijn als acties niet uitgevoerd worden.
• Maak gebruik van het feit dat de BRO stapsgewijs wordt opgebouwd. Niet alles hoeft tegelijk.